Ruhi Su Hayatı Ve Eserleri

Ön adı Mehmet olan Mehmet Ruhi Su, 1912’de Van’da dünyaya geldi. Memur olan babasının tayini sebebiyle çocukluğunun çoğunluk birkısmını yineburada geçirdi. Genç yaşta babası ve kısa süre sonra da annesivefat etti.

Gençlik dönemleriniı yanlarına alan yoksul bir aile ve daha sonrasında öksüzler yurdunda geçmek zorunda kaldı. Bir dönem İstanbul’da askeri okulda okudu, fakat müziğe olan sevgisi onu yeni arayışların içine sürükledi.

Adana Öğretmen Okulu’nda öğrenci iken, Ankara’da Müzik Öğretmen Okulu’na (Musiki Muallim Mektebi) girmeye hak kazandı.1942 yılında Ankara Devlet Konservatuarını`nın Şan bölümünden mezun oldu. Aynı senelerde sırasıyla Ankara Cebeci İkinci Ortaokulu`nda sonra Hasanoğlan Köy Enstitüsü`nde müzik öğretmenliği görevini yaptı..

Cumhurbaşkanlığı Orkestrası’na seçilerek, konservatuarın opera bölümünde de okudu ve sonra da Devlet Operası’nda görev aldı. Devlet Operası sanatçısı olarak, Bastien Bastienne, Satılmış Nişanlı, Madame Butterfly, Fidelio, Tosca, Yarasa, Aşk iksiri, Rigoletto, Figaro’nun Düğünü, Maskeli Balo ve Konsolos gibi operalarda rol aldı.

Ankara Radyosu`nun 15 günde bir yayınladığı türkü programlarını düzenledi; Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi`nde büyük bir koro oluşturarak aldığı klasik batı müziği eğitimini türkülerin icra yorumuna yaklaşımının modern prensiplerini oluşturdu.

Mehmet Ruhi Su, 1952-1957 yılları arasında 1951 Türkiye Komünist Partisi (TKP) tevkifatı sebebiyle caza evine girdi. 1960’ta İstanbul’da bulunan Taksim Belediye Gazinosu’nda tekrar sahneye çıkan Ruhi Su, bir yandan da halk türküleri kaydederek, arşivleme çalışmalarını da üstlendi. Bu sırada radyoda ‘Basbariton Ruhi Su Türküler Söylüyor’ duyurusuyla sunulan bir radyo programı sundu. Bu programlarından birisinde söylediği “Serdari Halimiz Böyle N’olacak? Kısa çöp uzundan hakkın alacak” türküsü sebebiyle radyodaki işine de son verildi.

Söylediği türkülerde yaptığı siyasi vurgular sebebiyle aleyhinde kampanyalar başlatılarak işini kaybeden icracı, türküleri derleyip, yeniden kendince yorumlama işine kendi halinde devam etti. 1975’te Dostlar Korosu’nu kurdu. 1978’den sonra çıkardığı kasetlerle halk müziği, yayılımına büyük katkı sağlamıştır.

Mehmet Ruhi Su, 12 Eylül yönetiminin engelleme çalışmaları sebebiyle yurtdışında tedavi şansı yakalayamadı ve 20 Eylül 1985’te vefat etti. Mezarı İstanbul Zincirlikuyu’dadır.Mehmet Ruhi Su’nun cenaze törenine binlerce kişi katılarak 12 Eylül dönemindeki ilk büyük kitle gösterisi gerçekleştirilmiştir

Alevi Deyişlerini okumuş ve , Pir Sultan’ın, Hatayi’nin ve diğer ozanların da deyişlerini yorumlamıştır.Nazım Hikmet şiirlerini ilk besteleyenlerden biridir. 1954’te cezaevindeyken söylediği Mahsusmahal adlı türküsüyle meşhur olmuştur.

Mehmet Ruhi Su, ölümüne kadar 11 uzunçalar ve 16 tane 45’lik plak çıkardı. Vefatının sonrasında kurulan Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı sayesinde eşi Sıdıka Su (ölümü-18 Ekim 2006) ve oğlu Ilgın Su özel arşivlerde bulkunan ses kayıtlarına ulaşıp plak, kaset ve CD üretimine devam etmişlerdir. Vakfın merkezi Beyoğlu, İstanbul’dadır.

Mahsus Mahal sözleri

Mahsus Mahal derler, kaldım zindanda
Kalırım kalırım, dostlar yandadır
Iki elleri kızıl kandadır kanda
Ölürüm ölürüm kardeş, aklım sendedir
Artar eksilmeyiz, zındanlarında
Kolay değil derdin, ucu derinde
Kumhan ırmağında, Karaburun’da
Bulurum bulurum kardeş, öfkem kındadır
Dirliğim düzenim, dermanım canım
Solum sol tarafım, imanım denim
Benim beyaz unum, ak güvercinim
Bilirim bilirim kardeş, gelen gündedir”

Eserleri

(1971) Seferberlik Türküleri ve Kuvayi Milliye Destanı
(1972) Yunus Emre
(1972) Karacaoğlan
(1972) Pir Sultan Abdal
(1974) Şiirler – Türküler
(1974) Köroğlu
(1977) El Kapıları (Sümeyra Çakır ile birlikte)
(1977) Sabahın Sahibi Var (Sümeyra Çakır ile birlikte)
(1993) Semahlar
(1993) Çocuklar, Göçler, Balıklar
(1993) Zeybekler
(1986) Pir Sultan’dan Levni’ye
(1993) Ezgili Yürek
(1993) Ekin İdim Oldum Harman
(1987) Kadıköy Tiyatrosu Konseri
(1988) Beydağı’nın Başı
(1988) Dadaloğlu ve Çevresi
(1989) Huma Kuşu ve Taşlamalar
(1990) Sultan Suyu “Pir Sultan Abdal’dan Deyişler”
(1991) Dostlar Tiyatrosu Konseri (Sümeyra Çakır ile birlikte)
(1992) Ankara’nın Taşına Bak
(1993) Uyur İken Uyardılar
(1994) Barabar
(1995) Aman Of