Türkülerde Turna Kavramı

Turna türkülerimizde kutsiyet ifade eden bir sembol olarak karşımıza çıkmaktadır. Turna ifadesi bir çok türküde geçmektedir. Turna kuşu nasıl bir kuş türüdür.

Turna,boynu ve bacakları uzun aynı zamanda gök yüzünde farkedilen narin bir kuş türüdür. Türkülerde müjde ve sevgi kavramları ile muteber ,Alevi Bektaşi inancında ise Hz.Ali’nin haykırışını ifade eder.

Allı turna,telli turna ,benli turna ifadeleri turnaya addedilen sevda aykırışlarıdır.

Turna içerikli türkülerimiz halk tarafından benimsenmiş ve adeta sözlü kültürümüzde turnalar sevda sembolü olmuştur.
Bazen medet umulan ruhani bir varlık gibi addedilmiştir.

Turnam başım darda benim ….ifadesi bir yardım haykırışıdır.

Gökte uçan turnam ifadesinde sevgiliye asla kavuşmayacağını bilen bir aşığın göklere yükselen feryadını anlayabiliriz.

Özellikle gökyüzü ve turna kavramları birlikte zikredilmiştir. Vuslatın imkansızlığı ile muteber ,sevdanın göklere yükselişinin bir tezahürüdür aslında Turnalar.

Yine Alevi-Bektaşi inancında turnanın yeri bir başkadır. Çünkü Turna sesinin Hz.Ali’nin sesine benzediğine inanılır. Ayrıca turnaların Anadolu baştan başa gezdiği ve gittiği yerlere Hz.Ali’nin selamını ve sevdasını götürdüğüne dair bir inanç vardır.

Gökyüzü ve Turna kavramı Orta Asya’da yaşayan ilk Türklerde görülen Gök Tanrı inancı ile müşterek düşünülmüştür. Çünkü gökte olanda hayır vardır. Gökte bereket vardır. Yağmur ve kar gökten geldiği için kutsaldır.

Nitekim bu kutsallık inancında olan Türkler ,kabile,boy isimlerini bu minval üzere tertip etmişlerdir. Örneği Karluklar : Kar Türkleri ,yağma (yağmur Türkleri) ,Çiğil (Çiğ= Sabahları görülen kırağı) Türkleri gibi. İsimlerini dahi göktenalan bir topluluk olarak Turna’nın kutsal addedilmesi ve Türkülerde sürekli kullanılması tesadüf değildir. Turna ifadeli türklerimizden kısa önekler:

Göğe Kanat Süren Turnam Türküsü Sözleri
Göğe Kanat Süren Turnam
Yardan Haber Veren Turnam
Ak Kağıtlara Yazdığım
Derdimi De Sen Bil Turnam
Turnam Alın Gülden Midir
Çekip Gitmen Dünden Midir
Yoksa Turnam Senin Derdin
Benim Gibi Yarden Midir

Turnam Yaran Derinde Mi
İyileşmez Yerinde Mi
Kimselere Söylemezsin
Dermanı Da Yarimde Mi
Turnam Alın Gülden Midir
Çekip Gitmen Dünden Midir
Yoksa Turnam Senin Derdin
Benim Gibi Yarden Midir

Kısaca türkülerde Turna : Sevdadır, umuttur, Müjdedir,özlemdir,Hz.Ali’nin sesidir ,yani turnalar türkümüzdür.

Bu yazı Turkusozleri.com’a aittir ve telif hakları korunmaktadır. İzin alınmadan kopyalanması, çoğaltılması veya dağıtılması yasaktır. İzinsiz kullanım durumunda yasal işlemlere başvurma hakkımız saklıdır.